معرفی گل اطلسی ایرانی :

گل اطلسی(انواع گل اطلسی) با نام علمیPetunia spp.و نام انگلیسی Petunia متعلق به یکی از تیره‎های پرجمعیت گیاهی به نام Solanaceae می‎باشند و بومی جنوب آمریکا، آرژانتین و برزیل هستند.این جنس حدود ۳۵ گونه در دنیا دارد که به خاطر داشتن گل‎های زیبا، انواع اصلاح‎شده و هیبرید آنها به‎عنوان زینتی در تمامی نقاط جهان کاشته می‎شود.هیچ یک از ۳۵ گونه این جنس به‎صورت وحشی (طبیعی) در ایران نمی‎رویند اما گونه، واریته و یا هیبریدهای گونه‎های مختلف آن به فراوانی به‎عنوان زینتی در جایجای ایران کاشته می‎شود.

اطلــسى زینتى (Petunia × hybrida) حاصل هیبریداسیون بین دو گونــه Petunia integrifolia و Petunia nyctaginiflora می‎باشد و بیان گونه خاصى براى گونه‎های زینتی آن امکان‏پذیر نیست. البته گونه‎های دیگرآن نیز به‎عنوان زینتی کاشته می‎شود که شامل صدها رقم می‎باشند. گونه Petunia grandifloraرایج‎ترین نوع گل اطلسی می‎باشد که اندازه گل در این گونه ۵/۷-۱۰ سانتیمتر است. این گیاه اغلب به‎شکل راست رشد می‎کند اما ممکن است به‎صورت افشان و از گلدان آویزان شود. درگونهPetunia multifloraگل‎ها کوچکتر و شکوفه‎ها فراوان‎تر می‎باشد.

گل اطلسی گیاهی است یکساله که در صورت فقدان وجود دمای پایین به صورت گیاهی چند ساله رویش خواهد کرد.این گیاه نام خود را از کلمه ی فرانسوی petun به معنی “تنباکو” گرفته است.

گل اطلسی از گیاهان حساس به سرما به شمار میرود وگیاهی است که بعد از استقرار رشد سریعی دارد.

اغلب گلهای آن به رنگهای سفید،قرمز،بنفش،صورتی،زرد،ابلق و حتی اخیرا مشکی دیده میشود.

گل اطلسی را می‎توان به‎عنوان گیاه پوششی، گلدانی، کاشت به‎عنوان مرزبند و … استفاده و از رنگ‎های متنوع و زیبای آن در طول تابستان لذت برد. مراقبت ازگل اطلسی ساده و آسان است و هر کسی می‎تواند به‎آسانی آن را در حیاط منازل، و گلدان پرورش دهد. انواع گل اطلسی ارتفاع بوته متنوعی دارند و از ۲۰-۷۰ سانتیمتر متغیر هستند.

اطلسی از نظر شکل گل در چهار گروه قرار میگیرند که عبارتند از

۱- پرگل multiflorus

۲- پرپر double

۳- گلدرشت grandiflorus

۴-چین دار fringed

اوج گلدهی این گیاه در نیمه اول تابستان است و برای داشتن گل در اواخر فصل نیز بهتر است شاخه‎ها را پس از اتمام گلدهی از نیمه هرس نمود که در این صورت در پایان فصل نیز شادابی آنها باز خواهد گشت. گل اطلسی می‎تواند در سایه جزئی نیز رشد کند، که در این‎صورت تعداد گل در آنها کم و ارتفاع بوته بیشتر از معمول خواهد بود. در انتخاب محل کاشت گیاه باید دقت نمود و از مکان‎های بادگیر برای کاشت گیاه پرهیز کرد چرا که باد باعث صدمه بر گیاهان می‎شود.

 آبیاری :

اطلسی برای رشد مطلوب نیاز به آب کافی دارد و بسته به شرایط آب و هوایی دور آبیاری نیز تغییر می‎کند. شاید در شرایط خشکی مثل ایران آبیاری دو بار در هفته کافی باشد که در آن آب تا عمق ۲۰ سانتیمتری خاک باید نفوذ کند. در فصول گرم بهتر است دور آبیاری کوتاهتر باشد تا گیاه دچار تنش نشود. آبیاری گیاهان گلدانی بسته به حجم خاک گلدان‎ها متفاوت است و بهتر است که خاک آنها همواره مرطوب باشد. در بسیاری از مناطق کشور آبیاری روزانه گیاهان به مقدار کافی، به رشد و شکوفایی گیاهان کمک می‎کند.

همچنین در مواقع گرم روز نباید آب داده شود بلکه صبح زود و یا غروب بهترین زمان آبیاری است.

 نور : 

اطلسی برای داشتن گلهای با کیفیت، به نور کامل نیاز دارد.گیاهی روزبلند است و در روزهای بلندتر از ۱۲ ساعت گل می‎دهد. گیاه برای کاشت در محیط گلخانه‎ها به نور مکمل نیاز دارد. هرچه نور دریافتی گیاهان و یا مدت تابش نور زیاد باشد، گیاهان زودتر به مرحله گلدهی می‎رود. در شرایط سایه گیاه رشد رویشی زیادی دارد و گل کمتری تولید می‎کند.

  دما : 

بهترین دمای رشد گیاه دمای ۱۵ تا ۳۰ سانتیگراد است و دماهای زیادتر از آن برای اطلسی می‎تواند مضر باشد. در مناطق گرمسیری برای جلوگیری از خطرات گرمازدگی آن را در پائیز و زمستان می‎کارند. دماهای پائینتر از ۴ درجه سانتیگراد برای گیاه مضر است و در دماهای پائینتر، گیاه از بین می‎رود. بنابراین در مناطق سردسیری گیاه پس از سپری شدن سرما در بهار کاشته شده و تا فرا رسیدن سرما در فصل پائیز مراحل رشد آن سپری می‎شود.

  خاک :

اطلسی از نظر نیاز خاکی گیاه کم توقعی می‎باشد و به خاکهای خنثی تا کمی اسیدی (PH مابین ۶ الی ۷) نیاز دارد. با وجود این، برای تقویت مواد آلی و معدنی خاک، بهتر است قبل از کاشت نشا و یا بذرافشانی، نسبت به تقویت مواد آلی خاک و ایجاد زهکش مناسب اقدام کرد. برای این کار بهتر است کودهای حیوانی کاملاً پوسیده استفاده و خاک را تا عمق ۳۰ سانتیمتری شخم زد. استفاده از کودهای مایع و به صورت دوره ای برای تولید گل در اطلسی مفید خواهد بود. گیاه به شرایط ماندابی حساس می‎باشد، بنابراین خاک باید سبک و زهکشی مناسب داشته باشد.

  تکثیر :

این گیاه به‎عنوان گیاه زینتی یک‎ساله کاشته می‎شود و اکثرا از طریق بذر تکثیر می‎یابد.کاشت بذرها یا به‎صورت مستقیم در زمین اصلی ویا در داخل خزانه امکانپذیر است. برای پیش‎رس کردن گیاهان و نیز داشتن پوششی یکنواخت، بذرها ۱۰-۱۲ هفته قبل از اتمام آخرین یخبندان در داخل گلدان‎ها و یا سینی کشت شده و در مرحله ۳ برگی از گلخانه به زمین اصلی و یا گلدان بزرگتر منتقل و نشا می‎شود. بذرها جهت جوانه‎زنی نیاز به نور دارند بنابراین نباید به‎صورت عمقی کاشته شوند. برای پرهیز از کاشت عمقی بهتر است پس از افشانیدن بذرها، با لایه بسیار نازکی از کود حیوانی کاملاً پوسیده، روی آنها را پوشانید. بهتر است آبیاری سینی‎ها به‎صورت بارانی و یا مه پاش صورت ‎گیرد و از برخورد نور شدید خورشید باگیاهان جوان به‎دلیل جلوگیری از آفتاب‎سوختگی خودداری شود. در روش کاشت مستقیم، برای حصول تراکم مناسب بهتر است مقدار بذر را کمی بیش از نیاز واقعی انتخاب نموده و سپس در مرحله دو برگی با حذف بوته‎های اضافه، به تراکم مناسب دست یافت.

همچنین در تکثیر به روش قلمه که مخصوصا برای انواع پرپر استفاده میشود،قلمه های ۱۵-۱۰ سانتیمتری از ساقه های نسبتا ضخیم گیاه را جدا کرده و در شن یا خاک کشت مینمایند و این قلمه ها میتوانند در چند ماه بعد گلدهی مناسبی داشته باشند.وقتی قلمه در تابستان گرفته شود گیاهان به منظور رشد و گلدهی نیاز به نگهداری در فضای بسته جهت محافظت از سرما را دارند تا طی زمستان به گل روند.

  بیماریها و آفات :

مهمترین مشکل در اطلسی ها حساسیت به علف هرز سس میباشد(علف سرطان ، علف هرز زرد رنگی که به شاخه های گیاه پیچیده و از شیره ی گیاهی به صورت انگلی استفاده میکند) و برای پیشگیری ازبروز سس بایستی از کود حیوانی کاملا پوسیده که حالت سوخته و قهوه ایی رنگ شده است استفاده گردد و از کود حیوانی تازه که حاوی مقدار زیادی بذر سس میباشد استفاده نگردد.

کپک پودری، پوسیدگی ریشه، ساقه و تاج گل اطلسی، بیماری بلایت، پژمردگی ورتیسیلیومی و بیماری‎های ویروسی از مهم‎ترین بیماری‎های اطلسی می‎باشد. معمولاً در مناطق با زهکشی ضعیف و یا آبیاری غرقابی مشاهده می‎شود. اصلاح زهکشی و آبیاری کمتر تنها راه حل مبارزه با این بیماری می‎باشد. بیماری بلایت که نوعی سوختگی قارچی Botrytis است و ممکن است لکه یا تغییر رنگ در گل و برگ ظاهر و در نهایت قهوه‎ای می‎شود. وجود رطوبت و آبیاری بارانی ممکن است به انتشار این بیماری کمک نماید. هرس گیاهان و استریل خاک به وسیله نور خورشید می‎تواند از شیوع بیماری جلوگیری نماید. کپک پودری در صورت عدم تهویه هوای کانوپی گسترش می‎یابد.ویروس‎ها باعث توسعه لکه‎های زرد، موزاییکی و ایجاد هاله در برگ می‎شوند. متاسفانه ویروس‎های گل اطلسی را نمی‎توان درمان نمود. از بین بردن حشرات ناقل و حذف بوته‎های بیمار مهم‎ترین روش پیشگیری از آلودگی ویروسی می‎باشد.

کنه‎ها، لارو پروانه و تریپس مهم‎ترین آفات اطلسی می‎باشد. کنه آفت کوچکی است که باعث حلقه‎ای یا فنجانی‎شدن برگ و سفت و بی رنگ شدن گل می‎شود. اسپری گل اطلسی روغن چریش یک بار در هفته تا زمانی که همه نشانه‎های انگل از بین بروند توصیه شده است. لارو‎های پروانه نیز با تغذیه از شاخ و برگ و جوانه‎ها باعث آسیب جدی به گیاه می‎شوند. در کاشت باغچه‎ای و گلدانی (کشت محدود) استفاده از سطل آب و غرق کردن آنها کمک زیادی در پیشگیری از این آفت می‎کند اما در سطح وسیع استفاده از باکتری‎های بیماری‎زا و سموم توصیه می‎شود. تریپس‎ها نیز به نوبه خود باعث انتقال بیما‎ری‎های ویروسی به گیاهان می‎شوند. اسپری روغن چریش و یا صابون‎های حشره کش طی چند هفته باعث حذف آنها می‎شود.